Wróć

Tabaka i rogarstwo

Istnieje wiele legend kaszubskich dotyczących czasu i miejsca pochodzenia tabaki, jednakże w rzeczywistości pierwszymi miłośnikami zmielonego tytoniu byli rdzenni mieszkańcy Ameryki. Odkrywcy Nowego Świata przenieśli tę używkę do Europy w II połowie XVI w., gdzie w szybkim tempie rozpowszechniła się wśród wyższych swer w Hiszpanii i Francji, skąd trafiła do Anglii i krótko po tym „zalała” cały świat.

Tabaka wytwarzana jest z tytoniu, zawiera zatem takie same związki chemiczne jak papierosy czy cygara, m. in. nikotynę powodującą uzależnienie. Nie ma jednak żadnych badań, które by potwierdzały jej zabójcze działanie na organizm człowieka. Należy do tzw. używek tytoniowych bezdymnych, przeznaczonych do wąchania. Jeszcze w XIX w. można było ją kupić w aptekach jako lekarstwo m. in. na katar, a i dzisiaj niektórzy lekarze polecają ją swoim pacjentom. Zdaniem Kaszubów tabaka stosowana w rozsądnych proporcjach posiada właściwości lecznicze – leczy katar, wzmacnia męską potencję, ułatwia oddychanie, orzeźwia oraz … dodaje siły i mocy, rozjaśnia umysł, a nawet wyostrza wzrok. Oprócz tego rozwesela, wygania smutki, może być również symbolem przyjaźni a także dobrym sposobem na zagajenie rozmowy.

Zażywanie tabaki w rozsądnych ilościach pobudza i leczy, ale nadużywanie jej niesie za sobą pewne zagrożenia. Zbyt częste zażywanie może spowodować uszkodzenie śluzówki nosa, kłopoty z gardłem lub strunami głosowymi (chroniczna chrypka). Dodatkowo stosując zbyt duże jednorazowe dawki, tabaka może wywoływać łzawienie, zawroty głowy, przyśpieszone bicie serca, nudności, kaszel, wymioty oraz intensywne kichanie. Lekarze odradzają stosowanie tej używki osobom mającym kłopoty z sercem.

Tabaka znana była ludowi z Pomorza już w XVII w., między innymi przez kontakty handlowe z zachodnią Europą i panującą w tym okresie modą na tabakę wśród szlachty i duchowieństwa. Inna teza mówi, że proszek z suszonych liści tytoniu rozpowszechnili na Kaszubach francuscy hugenoci, osiedlający się nad Odrą właśnie w XVII w. Jest ona popularna wśród Kaszubów nieprzerwanie od XVII w. aż po dzień dzisiejszy i stanowi nieodzowny atrybut każdego prawdziwego Kaszuba.

Kaszubska nazwa to tobaka. Ucierana na proszek z liści tytoniu tabaka zawiera często dodatek w postaci pewnych tajemniczych substancji, wymieszanych we właściwych proporcjach, tak by miała odpowiednią moc i zapach. Mogą to być młode liście wiśni, strąki bobu, chrzan, suszone śliwki, jałowiec, bursztyn, rozmaite zioła.

Tabaka przeznaczona jest wyłącznie dla osób dorosłych!

Do przechowywania tabaki jest niezbędna tabakiera. Te wykonane są z różnych materiałów: drewna, gliny, porcelany, szkła, kory, papieru, masy perłowej, różnych metali, kości słoniowej, płótna wreszcie z materiału najpopularniejszego na Pomorzu - rogu krowiego. Niektóre z tabakier są posrebrzane, pozłacane czy wysadzane szlachetnymi kamieniami co czyni je prawdziwymi dziełami sztuki.

Panujący na Kaszubach kunszt wykonywania przedmiotów z rogów zwany jest rogarstwem i nierozerwalnie związany jest z zamiłowaniem Kaszubów do zażywania tabaki. Człowiek trudniący się tym rzemiosłem zwany jest rogarzem, rogownikiem lub z kaszubska „różk”.

Kształt tabakierki uzależniony jest od wyobraźni twórcy. Tabakiery ozdabiane są czasami prostymi wzorami geometrycznymi lub inicjałami właściciela. Czubek różka może przybrać postać dzika, pingwina, dziobu ptaka, itd. Na ściankach bocznych graweruje się czasami kaszubskiego gryfa lub inne wyszukane wzory.

Chcemë le so zażëc! - Zażyjmy sobie tabaki!

Istnieją różne techniki aplikowania tabaki. Można ją zażywać tak jak to robili Szkoci i Islandczycy, którzy wciągali ją bezpośrednio z rogu włożonego czubkiem do dziurki nosa. Tabakę zażywać można również z pudełeczka, biorąc szczyptę tabaki palcem wskazującym i kciukiem, po czym wprowadzając ją do nozdrzy. Można również posypać sobie tabakę na paznokieć kciuka opartego o palec wskazujący. Jednakże najlepszy i zgodny z tradycją jest jednak sposób kaszubski. Należy z różka wysypać „priz” (porcję) tabaki na rękę w dołeczek znajdujący się pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym, po czym wciągnąć odpowiednio jedną, a potem drugą dziurką.



Nasza Spółka powstała z inicjatywy trzech samorzadów tj. Miasta Chojnice, Starostwa Powiatowego
oraz Gminy Chojnice. W 2004 roku do spółki dołączyła Gmina Konarzyny.
Misją spółki jest partnerska współpraca gmin i powiatu w zakresie skutecznej promocji:

- gospodarczej
- turystycznej
- kulturalnej i sportowej.

Copyright © 2023 promocjachojnice.pl. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Inne prawa autorskie
Realizacja: inpero.pl